Matchfunding

  • Versterkte relatie overheid burger
  • Bevorderen doe-democratie / participatiesamenleving
  • Inzicht voor de crowd
  • Eenvoudig
  • Geen garantie op succes door draagvlak
  • Ongelijkheid op individueel niveau
  • Ongelijkheid op buurtniveau

A.   Wat is het instrument: matchfunding?

Wanneer een overheidsorganisatie gebruik maakt van het instrument matchfunding, ondersteunt zij crowdfundingsacties. Het instrument matchfunding wordt daarom ook wel kort uitgelegd als publieke cofinanciering van crowdfunding. Het instrument matchfunding kent geen wettelijke of algemeen geaccepteerde definitie.

In deze routekaart wordt onder matchfunding verstaan:

  • Het (direct of indirect) leveren van een financiële bijdrage;
  • Door een overheidsorganisatie (het betreft publiek geld);
  • Aan initiatiefnemers die een project willen uitvoeren;
  • Die dit project (mede) financieren door crowdfunding.

De term matchfunding wordt in de praktijk overigens ook gebruikt wanneer niet een overheidsorganisatie, maar een privaat fonds een financiële bijdrage levert aan initiatiefnemers die een maatschappelijk project willen uitvoeren en die dit project (mede) financieren door crowdfunding. Wanneer matchfunding wordt ingezet voor maatschappelijke projecten wordt dat dan doorgaans ‘civic crowdfunding’ genoemd. In deze routekaart gaat het enkel over matchfunding door overheidsorganisaties.

Voor een begrip van het instrument matchfunding is het goed om te weten wat crowdfunding inhoudt. De Autoriteit Financiële Markten (AFM) definieert de term ‘crowdfunding’ als“het investeren met of uitlenen van relatief kleine bedragen door een grote groep investeerders aan particulieren of ondernemingen via een doorgaans online platform.1 In deze routekaart gaan we ervanuit dat crowdfunding in ieder geval de volgende vier kenmerken heeft:

  1. De crowd (het publiek) heeft invloed: het publiek bepaalt waarin het geld wordt geinvesteerd.
  2. Er is sprake van een doelgebonden, afgebakend project.
  3. Er is sprake van een vooraf vastgesteld doelbedrag: het gewenste bedrag dat de initiatiefnemer bij elkaar wil halen. Als dit doelbedrag niet wordt gehaald gaat het geldbedrag (bijna altijd) terug naar de donateur.
  4. Het geld dient binnen een bepaalde vooraf vastgestelde periode te worden verzameld.

Wanneer een overheidsorganisatie crowdfundingsacties wil ondersteunen, moet er in ieder geval worden vastgesteld wat voor soort projecten onder welke voorwaarden een financiële bijdrage kunnen ontvangen en waar die bijdrage precies uit bestaat. Vaak wordt in de praktijk gebruik gemaakt van matchfunding: door middel van een subsidie draagt de overheidsorganisatie bij aan crowdfunding.

Dat gebeurt soms in incidentele gevallen (bijv. in de vorm van een incidentele subsidie), maar steeds vaker stellen regelgevers matchfundingsregels op, zodat belangstellenden op voorhand (dus voordat een project gestart wordt) een beeld krijgen onder welke voorwaarden zij een bijdrage van de overheidsorganisatie kunnen krijgen. Dit is vaak een bepaald percentage van het doelbedrag. Het overige geld dat is benodigd voor de uitvoering van het project wordt opgehaald bij andere dan overheidsorganisaties. Matchfundingsregels bieden transparantie en geven een waarborg van gelijke behandeling van burgers.

De invulling van de wijze waarop matchfunding wordt gerealiseerd, kent in de praktijk allerlei variëteiten. Er kan worden gekozen voor een verdubbelaar wanneer er een bepaald bedrag is opgehaald, er kan een apart matchfundingsbudget gereserveerd worden en ook het moment van de bijdrage (aan het begin of aan het einde van de fundingperiode) kan verschillen.

Het instrument matchfunding kan dus op verschillende manieren worden vormgegeven. Er is in die verschillende vormen wel altijd sprake van:

  • Een overheidsorganisatie die de financiële bijdrage verstrekt;
  • De initiatiefnemer die de financiële bijdrage ontvangt; en
  • De ‘crowd’ die ook geld verstrekt aan de initiatiefnemer en deze controleert.

Daarnaast kan een crowdfundingsplatform als tussenpersoon worden betrokken. Een tussenpersoon is een (online) crowdfundingsplatform dat – wanneer het wordt benaderd voor samenwerking - zowel in contact staat met de overheidsorganisatie als met de burger en zo op een snelle en eenvoudige manier de gewenste bijdragen van de overheidsorganisatie aan de burger kan overdragen. De overheidsorganisatie vormt als het ware een extra ‘schakel’ en ‘partij’ in dit proces. Vooral de taken van de overheidsorganisatie en het crowdfundingsplatform en hun relatie onderling variëren in de praktijk.

Wel of geen tussenpersoon inschakelen

De overheidsorganisatie kan ervoor kiezen zonder tussenpersoon te werken, maar in de praktijk gebeurt het regelmatig dat een crowdfundingplatform als tussenpersoon wordt benaderd. benaderen.De reden hiervoor is dat crowdfundingsacties tegenwoordig grotendeels online worden uitgezet. De overheidsorganisatie kan via dergelijke tussenpersonen de burger goed bereiken en kan bovendien gebruik maken van de praktische kennis en ervaring van het crowdfundingsplatform. Vanzelfsprekend zijn daaraan de nodige kosten verbonden. Er zijn ook overheidsorganisaties die de co-financiering van crowdfunding geheel in eigen hand houden.

Takenpakket van en relatie met de tussenpersoon

Als een tussenpersoon wordt ingeschakeld is het belangrijk vooraf goed na te denken over zijn takenpakket. De overheidsorganisatie moet bedenken welke invloed zij wil hebben op het proces van co-financiering, zowel in de vormgeving als de uitvoering. Zo is bij matchfundingvan groene initiatieven door de provincie Zuid-Holland een grote taak toebedeeld aan het crowdfundingsplatform, dat zelf werft, begeleidt, beoordeelt en tot slot uitbetaalt. Maar in andere situaties – zoals bij de gemeente Utrecht – is het de overheidsorganisatie die bepaalt wie voor een ‘vindingrijk initiatief’ een bijdrage ontvangt. De tussenpersoon heeft hier een veel kleinere rol.

Klik hier voor meer informatie over het inschakelen van een crowdfundingplatform als tussenpersoon.

De uiteindelijke vorm van het instrument zal afhangen van de wensen van de betrokken partijen, de beleidsdoelen van de overheidsorganisatie, de beoogde financieringsbehoefte en andere omstandigheden die een rol spelen bij het hanteren van dit instrument.

1: Rapport van de Autoriteit Financiële Markten (AFM), Crowdfunding – Naar een duurzame sector. Onderzoek naar (toezicht op) de crowdfundingsector, Amsterdam: AFM 2014.