Right to Challenge

B.    Wanneer wordt het instrument Right to Challenge gebruikt? 

Het instrument Right to Challenge kan om verschillende redenen worden gebruikt. Deze redenen zijn verschillende van aard: sommige zijn politiek, andere juist praktisch van aard. De in de praktijk belangrijkste en meest genoemde redenen worden hier toegelicht.

Centrale rol burger

Steeds meer overheidsorganisaties zijn op zoek naar manieren waarop ze burgers en hun initiatieven kunnen ondersteunen en faciliteren. Belangrijk hierbij is dat het (gevoel van) eigenaarschap daar blijft waar het initiatief is ontstaan: bij de burger. Dit betekent dat de overheid dus bereid moet zijn om hem niet alleen te informeren c.q. te bedienen, maar ook om de burger een centrale rol te laten spelen in de publieke taakuitvoering. Met andere woorden, de overheid moet bereid zijn om de spreekwoordelijke bal bij de burger neer te leggen. Er zal dus actief ruimte gecreëerd moeten worden voor de burger (klik hier voor het stappenplan voor het gebruiken van het Right to Challenge) 

Het faciliteren en ondersteunen van burgerinitiatieven en challenges betekent ook dat daar waar mogelijk en noodzakelijk geprobeerd wordt om obstakels weg te nemen. 

Dit betekent niet per definitie een kleinere of in het geheel geen rol voor de overheid is, maar wel een andere rol, bijvoorbeeld als partner, ondersteuner of toezichthouder. Wanneer met het instrument Right to Challenge aan de slag wordt gegaan zal deze nieuwe rol op voorhand moeten worden doordacht. 

Leveren van maatwerk

Het instrument Right to Challenge biedt de mogelijkheid om de uitvoering van publieke taken af te stemmen op de betreffende buurt, wijk of doelgroep. Het instrument kan dus worden ingezet wanneer de overheid niet langer één overkoepelend beleid kan of wil vaststellen en wil differentiëren c.q. maatwerk wil leveren. De gedachte hierbij is tevens dat burgers en maatschappelijke organisaties beter weten waaraan behoefte is of hoe bepaalde taken het best kunnen worden uitgevoerd. 

Benodigde kennis en kunde is voorhanden

Wanneer er gebruik wordt gemaakt van het instrument Right to Challenge zal de betreffende taak opgepakt worden door burgers of een maatschappelijke organisatie. Afhankelijk van de taak die wordt gechallenged, vereist dit de aanwezigheid van een bepaalde kennis en kunde aan de kant van deze particulieren. Deze benodigde kennis verschilt per geval: zo zal bij een challenge op het gebied van groenonderhoud een andere kennis aanwezig dienen te zijn dan bij challenges op het gebied van zorg. Wanneer de benodigde kennis en kunde in voldoende mate aanwezig is kan het Right to Challenge een geschikt instrument zijn. Wanneer dit niet het geval is, zijn hier risico’s aan verbonden. Zie ook: Risico’s van het instrument Right to Challenge

Bezuiniging?

Sommige overheidsorganisaties hebben interesse in het Right to Challenge c.q. in burgerinitiatieven omdat zij op deze manier hopen te kunnen bezuinigen. Deze overheidsorganisaties zien ‘beter’ dan vooral als ‘goedkoper’  Echter, soms wordt vergeten dat al snel veel verschillende ambtenaren van diverse afdelingen bij de challenge of het initiatief betrokken zullen zijn. Onderling afstemmen, ook met de betrokken burgers, kost vaak veel tijd (en dus ook geld). Daarnaast zullen de challengers – zeker in de beginfase –  waarschijnlijk nog veel (ambtelijke) ondersteuning nodig hebben. Het is dus niet vanzelfsprekend dat de totale kosten verbonden aan een publieke taak, uren van de overheidsmedewerkers meegerekend, daadwerkelijk minder worden. Daarnaast kunnen ook schaalvoordelen verloren gaan wanneer gebruik wordt gemaakt van het instrument.