Social Impact Bond

B.    Wanneer kan een SIB worden gebruikt?

Een SIB kan worden gebruikt in gevallen waarin een samenspel van verschillende partijen nodig is om complexe maatschappelijke problemen het hoofd te bieden. Voor veel van dergelijke problemen heeft de overheid zelf niet de beschikking over de juiste of voldoende kennis, ervaring, mensen of middelen. Door samenwerking in een netwerk van partijen komt deze strategische en operationele capaciteit beschikbaar voor het realiseren van maatschappelijke doelen.

Voor de overheid kunnen financiële overwegingen een rol spelen, aangezien deze alleen bij bewezen ‘succes’, waarbij de vooraf afgesproken doelstellingen zijn gerealiseerd, de kosten van het project hoeft te dragen. In veel gevallen, bijvoorbeeld bij re-integratie projecten, staan daar besparingen tegenover, in de vorm van lagere werkloosheids- of bijstandsuitkeringen. We zien daarom dat SIBs vaak worden ingezet voor werkgelegenheidsprojecten. Ook bij andere complexe problemen, zoals rondom gezins- en jeugdhulpverlening, gezondheid en welzijn, dak- en thuislozen, delinquenten, en armoedebestrijding, waar niet alleen effectiviteits- maar ook efficiëntieoverwegingen spelen, kunnen SIBs worden gebruikt. De laatste tijd staan SIBs in de belangstelling bij projecten rondom klimaat en energie.

Een noodzakelijke voorwaarde voor het inzetten van SIBs is overeenstemming tussen de samenwerkende partijen over de meetbaarheid van de beoogde doelstellingen. Juist ook in het sociale domein is het meten van effecten vaak ingewikkeld, en duurt het soms lang voor dat concrete resultaten van interventies (ook wel ‘delivery-to-result’ genoemd) zichtbaar worden. We zien echter dat er ook in het meetbaar maken van maatschappelijke doelstellingen, via onder andere het gebruik van zachte doelstellingen (‘soft targets’) en indirecte indicatoren (‘proxies’), flinke stappen zijn gezet, waardoor het ‘maatschappelijk rendement’ steeds beter kan worden bepaald, voorbij een eendimensionale kwantitatieve indicator.